ABD’de Demokrat Parti delegelerinin ve Demokrat Parti seçmenlerinin perşembe gecesi itibariyle yaşadığı duygular bunlar olsa gerek. Kasım ayındaki ABD başkanlık seçimleri öncesi mevcut Demokrat Başkan Joe Biden ile eski Cumhuriyetçi başkan Donald Trump arasında ilk münazara yapıldı. Tüm Amerika’nın ve tabii dünyanın canlı yayında izlediği bu münazaranın sonucu, Biden açısından bir felaketti.
Biden Kasım ayında 82 yaşını dolduracak. Uzun zamandır sağlık sorunları yaşıyor. Bu sebeple Biden’ın bu münazaradaki performansı zaten bir endişe kaynağıydı, ama sanırım hiç kimse bu kadar kötüsünü beklemiyordu. Enerjik görünmesi ve ‘4 yıl daha ülkeyi yönetebileceğine halkı ikna etmesi gereken’ Biden, Demokratlar’ın en güçlü olduğu “kürtaj” gibi başlıklarda bile etkili mesajlar veremedi. Trump’ın “ABD NATO bütçesinin yüzde 100’ünü karşılıyor, Avrupa ABD araçlarının ithalatını yasaklıyor” gibi doğru olmayan sözlerini yalanlamada bile atik davranamadı. 1,5 saatlik tartışmada odaklanma sorunu yaşadı, hatta zaman zaman konuşmakta zorlandı.
Trump’ın da iyi bir performans sergilediğini söylemek mümkün değil. Hakkındaki davayla ilgili sorulara doğrudan yanıt vermekten kaçındı, 6 Ocak’taki Kongre baskınındaki rolüne dair sorulara tatmin edici cevaplar veremedi ama Biden o kadar kötü bir performans sergiledi ki, Trump münazaranın kazananı oldu. Demokratlar işte bu yüzden büyük panikte.
Keşke…
Bu tip münazaralar ABD demokrasinin bir geleneği. 1976’da kurulan Başkanlık Münazaraları Komisyonu, o tarihten beri bu tartışmalarının yapılmasını sağlıyor, adaylar da hem geleneğin sürdürülmesi hem de ABD halkına saygının bir gereği olarak televizyon ekranlarında kozlarını paylaşıyor. Geçmiş dönemlere göre epey erken yapılan ilk tur için Demokratların çok daha istekli ve ısrarcı olduğunu biliyoruz. Trump’ın devam eden dava süreçlerinin sıcaklığı geçmeden onu köşeye sıkıştırmak için bunu istediler ama eminim bunu böylesine iştiyakla istediklerine pişman oldular. Münazara başladıktan sonra başlıkta yazdığım ruh haline girmeleri sadece birkaç dakikalarını aldı. Parti yöneticileri, karar vericiler ama özellikle Biden’ın kampanyasına fon sağlayan iş insanları şimdi ‘ne yapacağız’ diye kara kara düşünüyorlar.
‘Bir sorunumuz var’
İlk münazaranın ev sahibi CNN International kanalıydı. Sonrasında bu kanala konuşan Demokrat Partililer, “Biden’ın bu performansından sonra önemli bir problemimiz var” değerlendirmesini yaptı. Çünkü ortaya çıkan resim şuydu:
“Gelebilecek konu başlıklarını biliyordu, cevap vermek için iki dakikası vardı ama yapamadı. Biden artık fizik ve zihin olarak bundan daha iyisini yapabilecek bir kapasiteye sahip değil.” İşte Demokratları büyük bir paniğe sürükleyen bu yüzleşme. Demokrat Partililer “Biden ile yola nasıl devam edeceğiz?” sorusunu soruyorlarsa da, ilk aşamada bunu kendilerine bile itiraf edemiyor gibi görünüyorlar. Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in münazaraya dair ilk yorumu bunu açıkça ortaya koyuyor:
“Bu gece gördüğümüz şey, Başkanın Amerikan halkı için önemli olan tüm konularda Donald Trump’la çok net bir tezat oluşturduğuydu. Evet, yavaş bir başlangıçtı ama güçlü bir bitiş oldu.”
Harris’in savunması ikna edici değildi. 1,5 saatlik bu tartışmaya odaklanmaktansa, 3,5 yıllık süreçteki performansına odaklanmak gerektiğini savunarak, dikkatleri Biden’ın durumundan başka yönlere çekmeye çalıştı.
Düşmana korku salamadı
İşin bir de küresel boyutu var. Biden sadece bir aday değil, mevcut Başkan ve ülkenin Başkomutanı. Bu haliyle Rusya, Çin, İran gibi ABD’nin küresel düzeydeki rakipleri de karşılarındaki ülkenin nasıl, ne durumdaki bir lider tarafından yönetildiğini ayan beyan görmüş oldu. Dolayısıyla ABD’nin güçlü, hiç değilse sağlıklı bir başkana olan ihtiyacı daha yüksek sesle zikredilecektir. Daha şimdiden ‘Biden’a birileri artık bırakmalısın demeli’ diye yorumlar yapılmaya başlandı bile. Münazara sonrası CNN’in anketleri de bunu doğruluyor. Söz konusu anketlere göre münazarayı izleyenlerin yüzde 67’si Trump’ın kazandığını düşünüyor. Biden’ın oy oranı yüzde 33. Münazara öncesi bu oranlar yüzde 55’e karşılık yüzde 45’ti; ortaya çıkan performans ile Biden 12 puan birden düşmüş oldu.
Sonuç olarak Başkan Biden’ın artık ikinci bir tura Trump’tan daha çok ihtiyacı var ama daha iyisini yapabilir mi, büyük bir soru işareti. Velhasıl, daha da geriye düşme ihtimali Demokrat Parti’nin korkulu rüyası.